ШАФҚАТ

Рўзе ба наздам модари солхўрдае омад. Чењрааш бисёр хаста, бо нигоњи аљибе сўям нигарист. Аз чашмонаш маълум буд, ки њолаш нохуш аст. Пас аз ањволпурсї, бастаи њуљљатњоро рўи миз рехт:

– Бачам, шавњарам касали сахт аст, тамоми беморхонаву озмоишгоњњо рафтем, пас аз се рўз бояд ўро љарроњї кунанд. Шунидам, ки бемории сил дар тамоми бадани одам пайдо мешудаст. Нишонии шуморо ёфта омадам, охирин умедам шумоед.

Њуљљатњоро як – як аз назар гузарондам. Фањмидам, ки шавњари ў ба бемории сили устухон гирифтор аст. Баъди ташхиси мутахассисон ва фармоиши табибони ботаљриба табобатро шуруъ намудем. Пас аз се моњ бењбудї рўй зад, аз љарроњї даст кашидем,- мегўяд Њадиса Наимзода, њамшираи силшинос.

Њадиса Наимзода дар хонаводаи зиёї ба дунё омадааст. Ў аз зинаи њамшираи тиббї мехоњад то ба зинаи табибї расад. Њадиса солњои 2002 - 2012 дар Маркази саломатии шањрии №13 ба њайси њамшираи тибби оилавї ва кунун дар Маркази саломатии шањрии № 5 њамчун њамшираи силшинос фаъолият менамояд.

Бемории сил асосан ба шуш осеб расонда, баъзан ба узвњо ва системањои дигар низ асар мегузорад. Бемории сил табобатшаванда ва пешгиришаванда аст. Соли 1882 дар Олмон Роберт Кох пас аз 17 соли кор дар лаборатория барангезандаи бемории силро кашф намуд, ки онро батсилаи Кох (БК) ва ё чўбчамикроби Кох номиданд. Њангоми зери микроскоп тањќиќ намудани балѓами шахси гирифтори бемории сил, ў барангезандаеро пайдо кард. Њоло духтурони силшинос аз истилоњи МБС (микробактерияи бемории сил) истифода мебаранд. Бемории сил аз инсон ба инсон тавассути њаво ва оби дањон пањн мегардад. Њангоми сулфазанї, атсазанї ва ё балѓампартої бактерияњои сил аз шахсони гирифтори бемории сил ба њаво пањн мешаванд. Барои сироятшавии инсон танњо нафас кашидани миќдори камтарини чунин бактерияњо кифоя аст. Таќрибан аз се як њиссаи ањолии љањон дорои бемории сили нињонї мебошанд. Хавфи гирифтори бемории сил шудани онњо дар тули њаёти худ 10 дарсадро ташкил медињад. Аммо ба шахсоне, ки системаи масунияташон заиф аст, мисли беморони ВНМО, нокифоягии ѓизо,  диабет ва ё тамокукашї зиёди дучоршавї ба ин беморї тањдид мекунад.

Кўшишу зањмати Њадисаро дида, роњбарият маслињат доданд, ки ў бояд табиб шавад. Бо маслињату машварати наздикон вай њоло донишљўи факултети химия ва биологияи Донишгоњи миллии Тољикистон аст.

Ба аќидаи ў, табиб бояд нисбат ба бемор мењрубону ѓамхор бошад. Зеро аксари беморон пас аз истеъмоли аввалини дору аз идома додани табобат сар мекашанд. Табибон мекўшанд беморонро бо сухани хуб ба табобат баргардонанд.

Нишонањои беморї

- Нишонањои умумии бемории фаъоли сили шуш сулфа, баъзан бо балѓам ва хун, дард дар ќафаси сина, бемадорї, лоѓаршавї, табларза ва араќзеркунии шабона мебошанд. Дар як ќисми ањолї њангоми шакли фаъоли ин беморї нишонањо метавонанд дар тули чанд моњ муътадил бошанд, ки ин њолат боиси ба таъхир гузоштани мурољиат љињати ёрии тиббї ва интиќоли бактерияњо ба шахсони дигар мегардад. Дар давоми як сол инсони гирифтори беморї метавонад то 10–15 нафарро, ки бо вай дар тамосанд, сироят намояд. Ошкор намудани бемории сили ѓайришушро, одатан, танњо пас аз истисно кардани кулли беморињои дигар, ки онњо низ дорои чунин нишонањо мебошанд, имконпазир аст. Нишонањои шакли ѓайришушии бемории сил бевосита аз љойгиршавии раванди сироят вобастагї доранд.

- Бемории сили маѓзи сар ва пардаи маѓзи сар: аксар ваќт дар тули як-ду њафта инкишоф меёбад. Бемории мазкур системаи марказии асаб, аксар ваќт, дар синни кўдакї ва ё калонсолоне, ки системаи масунияташон заиф гардидааст, ба назар мерасад. Пеш аз њама,  хоболудї, бедорхобї, ќањрангезї ва баландшавии њарорат мушоњида карда мешаванд. Аллакай пас аз як њафта беморро ќайкунї ва дарди сар нороњат месозад. Њамзамон, њангоми росткунии дасту пой ва ё моил кардани сар ба ќафаси сина дар њолати дарозкашї, њиссиёти дард дар тахтапушт пайдо шуда, тарангшавии мушакњои паси гардан зоњир мешавад,- иброз медорад Њадиса Наимзода.

Дар 20 соли фаъолият ў барои шифоёбии дањњо нафарон саъй намудаасту дар барќарорсозии саломатиашон даст дорад. Њамин аст, ки Њадисаро пайваста рўзи љашнњо мизољонаш ба суроѓаш меоянду эњтиромашро ба љо меоранд. Њадиса аз њайати кормандони шифогоњ розї аст ва малакаву донишро аз њампешагони собиќадораш Аслиддин Раљабзода, Бобољон Пирмањмадзода ва Манзура Исмоилова меомўзад.

Њадиса худро масъули саломатии њар як бемораш медонад. Ва дар њама њолат мекўшад, ки беморонаш сињат ёбанд. Ў бо либоси одї чун як хеши наздик вориди њуљраи беморон мешаваду аз њоли онњо хабар мегирад.

- Саломатӣ, ки бебаҳотарин ганҷи инсон аст, ба ман бовар мекунанд ва ман мекўшам, ки ба ин боварї сазовор бошам. Ваќте бемор пурра шифо меёбад, дар баробари наздикони ў мо низ хурсанд мегардем, ки тавонистем нафареро солимї бахшидем, - бо ифтихор иброз медорад Њадисабону.

Фарзонаи ШАЪБОН