УСТОДЕ ДАР БАРОБАРИ МОДАР

Солеҳа Каримова бонуест аз захираҳои тиллоии Вазорати маорифи Тоҷикистон, ки соли 1968 барои таҷрибаомӯзӣ аз Душанбе ба ноҳияи Ёвон омадаву барои зиндагиву фаъолияти ҳамешагӣ ин маконро интихоб кардааст.

Имрӯз дар ноҳия ҷойе агар суҳбат атрофи бонувони шинохтаи Ёвон равад, пеш аз ҳама аз муаллима Солеҳа Каримова ёдовар мешаванд. Ӯ ба ҳайси як чеҳраи мондагор на танҳо дар лавҳаҳои фахрӣ, балки дар дилу дидаи мардуми ин ноҳия низ маъво гирифта. Бо маданияту маърифати хосса сазовори унвони баланди чеҳраи шинохтаи мардумист. 44 соли умри худро дар ҷодаи омӯзгорӣ сипарӣ намуда, дар баланд бардоштани сатҳи дониш ва маънавиёти мардум заҳмат кашидааст.

Аз ёдҳо…

Соли 1961 мактаби миёнаро дар ноҳияи Шоҳмансури пойтахт хатм намуда, баъди ду соли фаъолияти корӣ дар Комбинати шоҳибофии шаҳри Душанбе, ба Донишкадаи омӯзгории ба номи Тарас Шевченко дохил мешавад…

– Солҳои аввали корӣ, роҳбари корхона мехост барои идомаи таҳсил маро ба донишгоҳи Маскав фиристад. Аммо шавқу рағбати омӯзгорӣ ғалаба карду ба соҳаи маориф омадам, – ёдовар мешавад ӯ.

Солеҳа Каримова се соли аввали фаъолияташро ба ҳайси омӯзгори мактаби таҳсилоти миёнаи умумии №15-и ноҳияи Ёвон сипарӣ намуда, солҳои 1971–1986 сарварии мактаби мазкурро ба ӯҳда дошт. Тӯли 15 соли роҳбарии вай мактаби деҳаи Дастгирак ба яке аз дабиристонҳои намунавии вилоят табдил ёфт. Қобилияти баланди роҳбарӣ ва обрӯву эҳтиромашро ба инобат гирифта, соли 1984 ӯро ба вазифаи муовини раиси ноҳияи Ёвон таъйин мекунанд. Баъдан С.Каримова 6 сол ҳамчун раиси Ҷамоати деҳоти Навкорами ноҳия фаъолият карда, соли 1994 ба нафақа баромад.

Боз мактаб!

– Дар 19 соли баъди нафақа ҳам хонашин набудам, – мегӯяд муаллима. – Вазифаи котиби раёсати хоҷагиро ба уҳда доштам. Инак, 13 сол мешавад, ки боз ба мактаб баргаштам. Дар дабистоне, ки беҳтарин лаҳзаҳои ҳаётам гузаштааст, аз фанни кимиё ва биология ба шогирдон дарс мегӯям.

Омӯзгори ҷавон Дилосо Наҷмиддинова аз овони мактабхонӣ пайроҳаи устоди фанни кимиё ва биология - Солеҳа Каримоваро интихоб карда буд. „Ман худро хушбахттарин инсони рӯйи замин меҳисобам, зеро ба орзуям расидам. Агар дар овони наврасӣ дар нақши муаллима ба ӯ пайравӣ мекардам, акнун дар баробари устоди азизам ба ҷавонон сабақ медиҳам“, - мегӯяд Дилосо.

Гулнора Собирова, донишҷӯйи Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи С. Айнӣ, мегӯяд: „Дар хусуси бо баҳои аъло супурдани имтиҳонҳо аз фанни кимиё ва биология дар мактабу донишгоҳ бовар доштаму дорам, зеро ин фанҳоро ба шарофати устодам Солеҳа Каримова хуб аз худ кардаам. Дар баробари таълим муаллима ба мо, духтарон, эҳсоси боварӣ ба худ ва мубориз будан дар зиндагиро омӯхта, мисли модар бароямон азизанд“.

Ҳусни зиндагӣ

Муаллима дар ин андеша аст, ки дар муносибат бо кӯдак ва таълиму тарбияи насли наврас омӯзгор бояд бисёр ҷиддӣ бошад.

– Агар талаба дар амалу рафтори мо нуқсону камбудиеро бинад, дигар сухани мо ба ӯ таъсир нахоҳад дошт. Аз ин рӯ, дар тарбияи шогирди арзанда омӯзгоре муваффақ мешавад, ки пеш аз ҳама худаш бо одобу ахлоқи ҳамида намунаи ибрати мардум бошад. Ҳамчунин, таҷриба собит сохта, ки барои ҷалби таваҷҷуҳи наврасон ба илму донишандӯзӣ дар баробари омӯзгор, оила, бахусус падару модар нақши ҳалкунанда мебозанд.

Суол мекунам, ки касб ва фаъолияти се даҳсолаи роҳбарӣ ба таълиму тарбияи фарзандонаш чӣ таъсире расонидааст. Дар ҷавоб бо табассуми андешамандонае мегӯяд:

– Дар мактабе, ки 15 сол сарвариашро ба уҳда доштам, шавҳарам омӯзгор буду фарзандонам омӯзиш мегирифтанд. Тақозои касбу кор чунин буд, ки дар хона шавҳарам роҳбар буду дар ҷойи кор ман. Баъзан дар суҳбатҳои сари дастархон мабодо суханам оҳанги супоришӣ пайдо кунад, шавҳарам шӯхикунон мегуфт: „Муаллима, ин ҷо мактаб нест!“. Худро хушбахт меҳисобам, ки аз ҳафт фарзанд чаҳор нафар роҳи моро интихоб карда, омӯзгор шуданд.

Маҳбуба Каримова, духтари муаллима, директори мактаби таҳсилоти миёнаи умумии №1 ноҳияи Ёвон, мегӯяд, ки малакаи роҳбариро аз модар омӯхтааст. „Гарчанде дар хона тасмими охирро падарам мегирифт, дар мактаб ин ҳаққи модарам буд. Волидайн дар хонаву мактаб нақшҳои роҳбарии худро олӣ иҷро карда метавонистанд. Баробарҳуқуқии зану шавҳар дар оилаи мо дар таълиму тарбияи фарзандон нақши бузург бозидааст. Ба андешаи ман дар оилае, ки зану шавҳар ҳамфикру баробарҳуқуқанд, фарзандони солеҳу иродаи лидерӣ дошта тарбия меёбанд“.

Муаллима ва дард

– Коҳиш ёфтани одобу ахлоқи наврасону ҷавонон масъалаи доғ ва шояд фаротар аз он бошад. Имрӯз фарзандони волидайне, ки ба муҳоҷирати корӣ рафтаанд, аз тарбия дур мемонанд. Бештар вақт бори рӯзгор ба зиммаи модар меафтад. Дар ин маврид тарбияи фарзанд дучанд мушкил аст. Дар баробари ин, набудани ҷойи кор, бад шудани вазъи молии оилаҳо ва мушкилоти дигари иҷтимоӣ ба рафти таълиму тарбияи наврасону ҷавонон таъсири манфӣ мерасонад. Мушоҳида кардани ин барои ман дардовару аламнок аст. Солҳои пеш дар назди мактабҳо бригадаҳои истеҳсолӣ мавҷуд буданд, ки хонандагони синфҳои болоӣ берун аз дарс вақти худро дар он мегузарониданд. Барқарор намудани бригадаҳои истеҳсолӣ ба манфиати кор аст, – қайд мекунад муаллима.

Ифтихор

Тӯли чанд соли охир муаллима ҷарроҳии қалбро аз сар гузаронида, новобаста ба тавсияи табибон, аз мактабу шогирдон ҷудо шуданӣ нест. Сабаби дилбастагиашро ба кори таълиму тарбия чунин шарҳ медиҳад: „Баъди шунидани ин суханон дар яке аз паёмҳои Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон, мақсад гузоштам, ки то охири умр, ба нафақа намебароям; „Ҳамеша дар хотир бояд дошт, ки дар шароити қувват гирифтани равандҳои ҷаҳонишавӣ ва мураккаб гардидани авзои сиёсии ҷаҳон танҳо миллатҳое пойдор мемонанд ва ҳувияти худро маҳфуз медоранд, ки дар баробари аз худ кардани дастовардҳои навини илму технология, ҳамчунин парчами истиқлолияти давлатӣ ва худшиносии миллиашон ҳамеша побарҷо ва сарафроз бошад““.

– Имрӯз теъдоди мутахассисони соҳаҳои гуногуни хоҷагии халқи маҳалро таҳлил намуда, дар назди виҷдони худ осудаам, ки дар фурсати дар ихтиёрдошта шогирдони зиёдеро дар интихобу роҳнамоӣ ба касбу кори гуногун ёриву дастгирӣ намудаем. Имрӯз соҳибкасбони арзандае дар ҳудуди ноҳияву вилоят ва берун аз он хатмкардагони мактаби мо мебошанд, ки бо хидмати содиқона ба халқу Ватан байни мардум шинохта шудаанд. Бо онҳо ифтихор дорам, – мегӯяд С. Каримова.

Ҷамолиддин Сайфиддинов