КАЙҲОН ВА АСРОРИ ОН

************************************************************************

-Имрӯз маълум шудааст, ки куррашакл будани Замин, дар атрофи меҳвари худ ва атрофи Офтоб давр задани онро чандин аср қабл аз ғарбиён доишманди маъруф Берунӣ кашф кардааст. Воқеан, Берунӣ аввалин олимест, ки дар ин ҷода татқиқоти илмӣ бурдааст ва китоби илмии ӯ яке аз барҷастатрин манбаъҳои омӯзиши кайҳон маҳсуб меёбад.

************************************************************************

-Аввалин маротиба дар ҷаҳон Берунӣ ҳисоб кардани масоҳати заминро ошкор сохт, ки дар Аврупо бо номи «қоидаи Берунӣ» маъруф аст.

***********************************************************************

-Аввалин донишманде, ки дар ҷаҳон хамии мадори Офторбро муайян кардааст, ал Фарғонии тоҷик аст.

************************************************************************

-Қутбиддини Шерозӣ 300 сол қабл аз олими маъруфи Ғарб Декарт чигунагии рангинкамонро окор карда буд.

*************************************************************************

-Китобҳои астрономии ал Фарғонӣ бештар аз 700 сол китобҳои асосии дарсии астрономии аврупоиён буд.

************************************************************************

-Аввалин маротиба дар ҷаҳон доғҳои рӯйи Офтобро ал Фарғонӣ маълум кардааст.

************************************************************************

-Тақвими нуҷумии Умари Хайём яке аз дақиқтарин тақвимҳо дар илми ҷаҳонист. Системаи солшумории пешниҳоднамудаи ӯ ҳатто аз солшумории григорианӣ, ки дар Аврупо сахт маъруф аст, дақиқтар аст.

************************************************************************

-Камолиддини Форсӣ фарзияи мавҷӣ ва зарравии нурро пешниҳод карда, ки баъдан дар Аврупо олимон Ньютон, Декарт ва дигарон аз ӯ пайравӣ намуданд.

************************************************************************

-Аввалин маротиба Абӯбакри Розӣ исбот намуд, ки дар фазо ҷойи холӣ мавҷуд аст.

-Аввалин маротиба дар ҷаҳон донишмандони тоҷик   (се бародарони Мӯсои Хоразмӣдар қарни 9-10) дарозии масоҳати Заминро бо усули ихтироъкардаи худ чен карданд,  ки хеле маъруф аст.